Zelfkennis: Persoonlijkheid

In dit artikel wil ik je meer inzicht geven in persoonlijkheid. Er zijn veel persoonlijkheidstesten online beschikbaar, maar niet allemaal zijn ze even betrouwbaar of wetenschappelijk onderbouwd.

Een goed voorbeeld hiervan is het DiSC-model, waarover later in deze mail meer. Wetenschappelijk gevalideerde testen zijn bijvoorbeeld de Big Five (een model met vijf trekken) en HEXACO (een model met zes trekken).

Wat is persoonlijkheid?

Persoonlijkheid is een combinatie van denken, voelen en doen en voorspelt in enige mate:

• Hoe gelukkig je huwelijk is

• Hoeveel (professioneel) succes je in je leven hebt

• Wanneer je zult sterven

Klinkt heftig? Dit is onderzocht in honderden studies, in meerdere landen, met honderdduizenden deelnemers! Persoonlijkheid voorspelt zelfs bepaalde levensuitkomsten zoals:

• Salaris

• Arrestatiecijfers

• Fysieke gezondheid

De DiSC-methode: een twijfelachtige tool?

Het Personal Profiling System (PPS), beter bekend als de DiSC-assessment, is eigenlijk geen persoonlijkheidstest, maar een test die gedrag meet. Het is populair in het bedrijfsleven als coachingtool voor het aansturen van teams of persoonlijke ontwikkeling. Voorstanders van de DiSC-methode geloven dat menselijk gedrag te verdelen is in vier gedragsstijlen die iedereen bezit, maar in een unieke verhouding per situatie.

Echter, het gebrek aan een stevige wetenschappelijke basis is een probleem voor de DiSC-methode. Hoewel het populair is in het bedrijfsleven, is het nooit direct getoetst aan de Big Five, een gevestigde methode in de psychologie.

Bovendien gaan een deel van de vragen in de vragenlijst niet over gedrag, maar over gevoelens of gedachten, wat bijdraagt aan de inconsistentie van de resultaten.

De Big Five

De Big Five bestaat uit vijf persoonlijkheidstrekken waarop je hoog of laag kunt scoren (0-100%). Elke trek is in principe positief en beschrijft jouw neiging om bepaald gedrag te vertonen in specifieke situaties.

Belangrijk om te begrijpen is dat het trekken zijn en geen toestanden. Dit betekent echter niet dat je persoonlijkheid niet kan veranderen; door herhaaldelijke gedragsveranderingen kun je je persoonlijkheid tot op zekere hoogte aanpassen.

Bijvoorbeeld, iemand kan over het algemeen laag scoren op consciëntieusheid, maar op tijd en goed voorbereid zijn voor een specifieke vergadering. Als iemand echter bewust moeite doet om zijn toestand herhaaldelijk te veranderen, kan dit op de lange termijn de persoonlijkheidstrek veranderen. Het idee dat je persoonlijkheid een label is dat beschrijft hoe je meestal denkt en handelt, lijkt vanzelfsprekend. Verander hoe je denkt en handelt, en je persoonlijkheid verandert mee.

Persoonlijkheidsverandering vereist echter meer dan alleen verlangen of incidentele gedragsverandering. Het vereist opzettelijke, herhaalde veranderingen in gedachten, aspiraties en gedrag totdat de nieuwe manier van denken en handelen een gewoonte wordt die zich uitstrekt tot andere levensgebieden. Ongeholpen verandert je persoonlijkheid nauwelijks: ongeveer 2% per decennium.

Veel mensen vinden het veranderproces, ondanks de vereiste inspanning, echter ook leuk! Vooral introverte mensen lijken het prettig te vinden om extravert te handelen. Succesvolle persoonlijkheidsverandering kan bovendien je levensgeluk verhogen.

1. Openheid voor nieuwe ervaringen

Typisch voor iemand met een hoge openheid is een diepe nieuwsgierigheid en een voorkeur voor nieuwe ervaringen. Deze persoon houdt van nieuwe ideeën, kunst en cultuur, en zoekt vaak avontuur. Met een natuurlijke aanleg voor creativiteit en een voorkeur voor variëteit, voelt deze persoon zich op zijn of haar gemak bij het verkennen van nieuwe mogelijkheden en het uitdagen van gevestigde normen.

Lager scoren op openheid betekent dat je gerichter bent en een beperkter interessegebied hebt. Deze mensen zullen zich makkelijker op één levenspad kunnen richten.

2. Consciëntieusheid

Kenmerkend voor iemand met een hoge consciëntieusheid is een sterk plichtsbesef, ambitie en aandacht voor detail. Deze persoon is uiterst georganiseerd, stipt en zelfgedisciplineerd. Altijd goed voorbereid en doelgericht, neemt hij of zij weloverwogen beslissingen en vermijdt impulsiviteit. Deze eigenschappen maken deze persoon tot een betrouwbare en doordachte collega of vriend. Hoge scorers op deze trek hebben vaak carrière-succes en een lang leven.

Lagere scores kunnen in de praktijk betekenen dat je minder gevoelig bent voor schaamte of zelfafkeer.

3. Extraversie

Een typische eigenschap van iemand met hoge extraversie is de sterke neiging om energie te halen uit sociale interacties en levendige omgevingen. Deze persoon is spraakzaam, spontaan, assertief en houdt van opwinding en nieuwe ontmoetingen. Het is iemand die altijd in het middelpunt van de belangstelling staat en zich verfrist voelt door dynamische sociale situaties en activiteiten.

Mensen die hoog scoren op extraversie kunnen krachtige leiders zijn, terwijl degenen die laag scoren goede luisteraars zijn en informatie beter kunnen verwerken.

4. Aangenaamheid (ook wel altruïsme)

Iemand met een hoge aangenaamheid wordt gekenmerkt door een warme en empathische houding. Deze persoon is vriendelijk, attent en beschikt over een groot vermogen om samen te werken. Altijd bereid om anderen te ondersteunen en harmonie te bevorderen, vermijdt hij of zij conflicten en streeft naar een positieve sfeer in elke interactie. Deze persoon past zich gemakkelijk aan in een groep, is bescheiden en oprecht.

Hoewel het meegaand zijn voordelen heeft, zijn mensen die lager scoren effectiever in onderhandelingen en verkopen.

5. Neuroticisme

Typisch voor iemand met een hoge mate van neuroticisme is een sterke gevoeligheid voor stress en een neiging om negatieve emoties te ervaren. Deze persoon maakt zich snel zorgen, ervaart vaak angst en frustratie, en reageert emotioneel op veranderingen en druk. Deze gevoeligheid maakt deze persoon bewust van zijn of haar eigen emotionele toestand en empathisch richting anderen met vergelijkbare uitdagingen.

Hoge scores op neuroticisme kunnen enige mate van depressie voorspellen (vooral bij zeer hoge scores). Vrouwen scoren gemiddeld hoger op deze trek dan mannen. Hoewel hoge scores nadelen kunnen hebben, zoals verhoogde stress, lijken ze ook voordelen te bieden, zoals verbeterde prestaties bij inspanning gerelateerde taken en verhoogde waakzaamheid in sommige situaties. Mensen met hoge scores zijn vaak alert, gevoelig en nauwkeurig.

De kracht van zelfkennis

Zelfkennis draagt bij aan het maken van keuzes in je leven. Scoor je bijvoorbeeld hoog op extraversie, dan zoek je waarschijnlijk een leven met veel sociale interacties. Dit overlapt met onze basisbehoeften van binding en autonomie.

Scoor je hoog op consciëntieusheid, dan stel je hoge eisen aan jezelf omdat je goed gedijt op het nastreven van je ambities. Dit heeft een grote overlap met onze basisbehoeften van competentie en autonomie. Kortom: meer weten over onze persoonlijkheid beïnvloedt de keuzes die we maken en daarmee ons welzijn, energie en motivatie.

Wil je graag een persoonlijkheidstest doen?

Vraag er dan (gratis) een aan door een mail te sturen naar info@barttoebes.nl.

Ervaring van Annejan met de coaching

Tijdens de coaching hebben we samen gekeken naar mijn sterke kanten en gebieden waar ik eventueel nog aan zou kunnen werken. Ook wanneer dingen even tegen zaten, gaf Bart altijd handvatten om hiermee om te gaan… Lees verder.

Over mij

Mijn naam is Bart, vitaliteitskundige, specialist in mens & motivatie. Ik leer jongvolwassen hoe ze hun eigen koers kunnen bepalen in een maatschappij vol keuzes en verwachtingen van anderen.

Bekijk deze pagina voor meer informatie over 1:1 coaching of volg mij op sociale media (Instagram LinkedIn).